ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΝΤΙΝΟΣ ΓΙΩΤΗΣ

«Χρειάζεται να δώσουμε όραμα στους νέους. Να πιστέψουν πως όλα δεν είναι αποκλειστικά και μόνο υπόθεση δοσοληψίας.»

Γυρνώντας στα παλιά: πώς βρεθήκατε στο χώρο της λογοτεχνίας;
Μου άρεσε πάντα να γράφω, μάλιστα μ’ έναν τρόπο που δεν είχε τα κλασικά γνωρίσματα της επιστημονικής γραφής. Όμως, στη λογοτεχνία με μύησε ο παππούς μου, τον οποίο δεν γνώρισα αλλά η ιστορία του πάντα με απασχολούσε. Σκοτώθηκε από διασταυρούμενα πυρά Ελασιτών και Εδεσιτών στο Συρράκο. Ήταν ένα θύμα που ουδέποτε αναγνωρίστηκε ως τέτοιο από αυτούς που αποδίδουν τιμές. Δεν ανήκε πουθενά κι έτσι η μνήμη του περιθωριοποιήθηκε. Η ανάγκη να μιλήσω γι’ αυτόν μ’ έναν τρόπο τρυφερό με έφερε στη λογοτεχνία, με την οποία συζούσα για πολύ καιρό. Ένιωθα πως του το χρωστούσα.

Ίντερνετ και λογοτεχνία. Tί είδους σχέση;
Το διαδίκτυο είναι μια νέα γλώσσα κι ως τέτοια προκαλεί αμηχανία σ’ αυτούς που είχαν μάθει σ’ άλλες μορφές επικοινωνίας. Είναι η ίδια καχυποψία που συνάντησε η τυπογραφία όταν έφερε έναν άλλο κόσμο, διαφορετικό από τον χειρόγραφο και προφορικό. Το διαδίκτυο από μόνο του έχει μαγεία. Είναι η δυνατότητα να ανακαλύψεις ανθρώπους, τόπους, προβληματισμούς. Είναι η ταχύτητα. Είναι που δημιουργεί έναν διαδικτυακό τόπο, όπου δεν ισχύει ο χώρος όπως τον ξέρουμε ως τώρα. Καταργεί τα σύνορα της απόστασης αλλά και τις δεσμεύσεις της αγοράς. Παρακολουθώ τα ηλεκτρονικά περιοδικά για τη λογοτεχνία που δημιουργούν μια φουσκοθαλασσιά στη δημιουργία. Νέοι ποιητές και πεζογράφοι έχουν την ευκαιρία να προβάλλουν το έργο τους. Ιδίως για τους ποιητές το διαδίκτυο είναι ένα βήμα που τους ανοίγει δρόμους επικοινωνίας με ακροατήρια που ενδεχομένως δεν έχουν τακτική επίσκεψη στα συμβατικά βιβλιοπωλεία και περιοδικά. Προσωπικά χρησιμοποιώ το διαδίκτυο. Διαθέτω ιστολόγιο (www.evangelosavdikos.blogspot.gr), στο οποίο προτείνω βιβλία για ανάγνωση αλλά και αναρτώ ό,τι έχει σχέση με τα δικά μου έργα.

Ζούμε στην εποχή της εικόνας. Πιστεύετε ότι η τηλεόραση έχει επιβάλλει, ανεπιστρεπτί, την εύκολη θέαση και κατά συνέπεια η ανάγνωση παραμερίζεται;
Ξοδεύουμε πολλές ώρες στην οθόνη της τηλεόρασης κι αυτό είναι σε βάρος της ανάγνωσης λογοτεχνίας. Για το αν αυτό είναι δρόμος χωρίς γυρισμό δεν μπορώ να το πω με σιγουριά. Ασφαλώς, η εικόνα έχει τη δική μας δύναμη. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Εξαρτάται από τον τρόπο που χρησιμοποιείται. Σήμερα, αυτό που χαρακτηρίζει την εικόνα είναι η ταχύτητα, ο στροβιλισμός της κάμερας και ο καταιγισμός σκηνών. Είναι κάτι που επιβλήθηκε από τις επιλογές ταινιών που κάνουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί. Σ’ αυτό το ρυθμό χτίζονται και τα διάφορα σίριαλ. Έτσι γνωστός τηλεοπτικός έκρινε αρνητικά την τηλεοπτική σειρά «Το νησί», γιατί υιοθέτησε τον αργό ρυθμό του Αγγελόπουλου. Αναφέρω το παράδειγμα για να απαντήσω στο ερώτημά σας. Πιστεύω στη μαγεία του διαβάσματος. Αν η τηλεόραση βοηθήσει σ’ αυτό, θεωρώ ότι μπορούμε να έχουμε καλά αποτελέσματα για την ανάγνωση λογοτεχνίας.

Βρίσκετε κάποιου είδους ευτυχία στην ανάγνωση των βιβλίων;
Ανήκω σε μια γενιά που μεγάλωσε με το διάβασμα. Ήταν ο μόνος τρόπος να ανακαλύψει καινούργιους πολιτισμούς, να ταξιδέψει, να διασκεδάσει, να αποκτήσει γνώσεις. Θεωρώ λοιπόν πως η ανάγνωση είναι μια μύηση σε έναν διαφορετικό κόσμο κάθε φορά. Είναι η ησυχία, η σιωπή, η ηδονή που προσφέρει ο ήχος των σελίδων που αλλάζουν, η ανακάλυψη των ηρώων, η αγωνία για την εξέλιξη, η κορύφωση, η λύτρωση-όποιο κι αν είναι το τέλος. Το διάβασμα είναι μια προσωπική υπόθεση που προσφέρει συγκινήσεις. Δεν αλλάζω αυτή την ευκαιρία.

Τί θα αλλάζατε από την σημερινή εικόνα της Ελλάδας;
Αυτό που λείπει από τη σημερινή Ελλάδα είναι η ελπίδα, η αισιοδοξία. Η χώρα μας χρειάζεται πιο υπεύθυνους ανθρώπους σε όλους τους τομείς. Χρειάζεται να δώσουμε όραμα στους νέους. Να πιστέψουν πως όλα δεν είναι αποκλειστικά και μόνο υπόθεση δοσοληψίας.

Εξακολουθείτε να επιστρέφετε στο γενέθλιο τόπο, κυριολεκτικά και μεταφορικά;
Ο γενέθλιος τόπος είναι ένας ομφάλιος λώρος, από τον οποίο δεν μπορεί κανείς να ξεφύγει. Όσο κι αν του γυρίζεις τις πλάτες, θα βρει τον τρόπο να σε επισκεφτεί είτε στα όνειρα, είτε στις στιγμές της ενοχής είτε στις ώρες της νοσταλγίας. Η Ήπειρος είναι ένας τόπος που με συνοδεύει. Νιώθω έτσι κι αλλιώς προσωρινός, όπου κι αν πηγαίνω (Αλεξανδρούπολη, Βόλος, Φλώρινα). Πάντα επιστρέφω στο σπίτι μου στην Πρέβεζα. Ο χρόνος των διακοπών αποκτά νόημα όταν ασχολούμαι με τα δέντρα μου, μαζεύω χόρτα και απολαμβάνω τον Αμβρακικό κόλπο άλλοτε ήρεμο κι άλλοτε φουρτουνιασμένο. Τα ακαρνανικά βουνά κι ο άγιος Θωμάς είναι τα ορόσημα του κόσμου τις ώρες του καφέ, ενώ η θωριά της Λευκάδας δίνει γήινο σχήμα στο Ιόνιο πέλαγος. Το καλοκαίρι το Συρράκο, ο τόπος καταγωγής, γίνεται ο τόπος επιστροφής στην προγονική μνήμη και ανανέωσης των όρκων πίστης με τις σκιές των νεκρών μας που σέρνουν τον Γιαν’Κώστα στην Γκούρα. Αυτός ο κόσμος είναι η μήτρα της λογοτεχνικής μου έμπνευσης. Νιώθω ακρωτηριασμένος χωρίς αυτό τον κόσμο. Είναι το μαξιλάρι μου στη διασπορά.

Τί σας αρέσει από (σ)την Ήπειρο;
Είναι η ποικιλία της. Συνήθως, πολλοί ταυτίζουν την Ήπειρο με τα Γιάννινα, ιδίως το Ζαγόρι. Η Ήπειρος είναι πολλά πράγματα, κρύβει εκπλήξεις κι αντιθέσεις που ανανεώνουν συνεχώς στην Ήπειρο. Ποτέ δεν την χορταίνεις. Από τη βόρεια Πίνδο και τα Τζουμέρκα ως τον κάμπο της Άρτας και τα παράλια του Ιονίου οι εικόνες και οι μορφές του πολιτισμού είναι πολλές.

Τί δεν σας αρέσει από (σ)την Ήπειρο;
Οι Ηπειρώτες που έχουν πετύχει τόσα πολλά στη διασπορά δεν έχουν καταφέρει να συνεργαστούν. Οι διάφορες περιοχές φαίνεται να ακολουθούν παράλληλους δρόμους. Η Ήπειρος είναι, ίσως η μόνη περιφέρεια στην Ελλάδα, που δεν έχει ισορροπία.

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το άμεσο μέλλον;
Ως γραφιάς δεν μπορώ παρά να σχεδιάζω και να γράφω λογοτεχνία. Είναι η ασπίδα μου στις “κατραπακιές” της καθημερινότητας.

Ποια συμβουλή έχετε κρατήσει για τη ζωή, ως μότο, από τους γονείς σας;
“Πάρε, γιε μου, τη ζωή σου στα χέρια σου”. Αυτό φιλοδοξώ να αφήσω στους νέους, τους μαθητές μου, αλλά και στο δικό μου γιο.

Καθηγητής Λαογραφίας του Τμήματος Ιστορίας - Αρχαιολογίας – Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Παν. Θεσσαλίας .Γεννήθηκε στην Πρέβεζα, με καταγωγή από το Συρράκο. Πήρε το πτυχίο του κλασικού τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και υπηρέτησε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Εκπόνησε τη διατριβή του στο τμήμα Ιστορίας – Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (1992). Υπηρετεί ως Καθηγητής Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Διετέλεσε πρόεδρος του τμήματος (2006-2008) και διευθυντής του Τομέα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά (Journal of American Folklore).