ΑθΟΑ: Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα

Tο Θέατρο στην Άρτα

Toυ Σωτήρη Σαρλή*

Το 1964 ανεβαίνει στο "Σκουφά", το "Νησί της Αφροδίτης" του Αλέξανδρου Πάρνη και ο "Άμλετ" από μαθητές Λυκείων της Άρτας, στο κινηματοθέατρο "Ορφέας". Αυτές ήταν οι τελευταίες παραστάσεις μιας θεατρικής παράδοσης που ξεκίνησε από τις αρχές του αιώνα μας, ίσως και πιο πριν. Ακολούθησε μια περίοδος σιγής και η νέα εποχή του θεάτρου στην Άρτα αρχίζει το 1982, όταν ο νεοιδρυθείς σύλλογος "Μακρυγιάννης" ανέβασε το έργο του Άρθουρ Μίλλερ "Ηταν όλοι τους παιδιά μου", σε σκηνοθεσία Βάσως Παπαθεοδώρου. Από τότε μέχρι σήμερα, έχουμε ένα πλήθος θεατρικών παραγωγών σε μια πόλη όπου το θεατρόφιλο κοινό δεν ξεπερνά τα χίλια πεντακόσια άτομα και έχουμε επίσης μια ευγενή άμιλλα ματαξύ των δύο μεγάλων συλλόγων "Σκουφάς" και "Μακρυγιάννης" καθώς και της ΑΘΟΑ, που εμφανίστηκε αργότερα.

Σκουφάς: Νυφιάτικο Τραγούδι

Το 1983, ο Μακρυγιάννης, συνεχίζει με την "Εταιρία θαυμάτων" του Δημητρίου Ψαθά και το θεατρικό εργαστήρι δίνει τη μοναδική του παράσταση με τρία μονόπρακτα, πρωτόλειες και οι δύο, απόπειρες,που  γίνανε χωρίς τα κατάλληλα μέσα και την υποδομή, χωρίς καμία προγενέστερη εμπειρία ή καθοδήγηση.
Από την επόμενη χρονιά μπαίνει στο παιχνίδι ο Γρηγόρης Βαφιάς και σκηνοθετεί, διδάσκει, εμψυχώνει, δημιουργώντας έτσι το υπόβαθρο για ένα σωστό ερασιτεχνικό θέατρο στην Άρτα. Έτσι ανεβαίνουν τα 'εργα "Δεσποινίς ετών 39" του Σακελλάριου Γιαννακόπουλου, "Η γυνή να Φοβείται τον άνδρα" του Τζαβέλλα και "επικίνδυνο παιχνίδι" του Κορρέ.
Εκεί λοιπόν,είναι που ενεργοποιείται και ο"Σκουφάς" και με σκηνοθέτη τον Μάριο Ρετσίλα, ανεβάζει το "Μυστικό της Κοντεσίνας Βαλαίρενας" του Ξενόπουλου. Στη συνέχεια, οργανώνονται μαθήματα θεάτρου, για να εξασφαλιστεί βασική θεατρική παιδεία στους ερασιτέχνες ηθοποιούς, οι οποίοι στη πλειοψηφία τους, είναι νέα παιδιά. Μαζί με τον Μάριο Ρετσίλα, ήρθαν να στελεγχωσουν τις σχολές του "Σκουφά" οι ηθοποιοί Ολυμπία Τολίκα, Βαγγέλης Τραιφόρος και ο σκηνογράφος Τάσος Ζωγράφος. Τη περίοδο εκείνη ανεβάσθηκαν τα έργα "Γαϊτανάκι" της Ζωρζ Σαρρή και "Ιφιγένεια εν Ταύροις" του Ευριπίδη, καθώς και το Νυφιάτικο Τραγούδι" του Περγιάλη. Ταυτόχρονα, ο Μακρυγιάννης, παρουσίαζε την επιθεώρηση του Γρ. Βαφιά, "Μοντέρνα Αρτινιά" και αργότερα το μονόπρακτο του Γκοτζιούλα, "ο Κομματάρχης", σε σκηνοθεσία Γιάννη Γιαννόπουλου. Εν τω μεταξύ, γίνεται μια απόπειρα για δημοτικό θέατρο με το έργο "κατά Φαντασίαν Ασθενής" του Μολιέρου, σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Βαφιά.
Το 1991 επανέρχεται στον "Μακρυγιάννη" η σκηνοθέτις που είχε ξεκινήσει τη θεατρική ομάδα, Βάσω Παπαθεοδώρου, και ετοιμάζει το "Φιόρο του Λεβάντε" του Ξενόπουλου. Ο "Σκουφάς", μετά τη "Βαβυλωνία" του Βυζαντίου με τον Γιάννη Γιαννόπουλο, επαναλειτουργεί τη σχολή θεάτρου που είχε ανασταλεί για λίγο και παρουσιάζει "Δον Καμιλο" του Πατατζή, "Φον Δημητράκης" και "Στραβόξυλο" του Ψαθά, "8 Γυναίκες Κατηγορούνται" του Τομά. Από αυτά, το "Φον Δημητράκης" σκηνοθέτησε ο Γρ. Βαφιάς και τα άλλα, ο Βαγγέλης Τραϊφόρος.

Σύλλογος Δασκάλων: Το Λουμπάγκο

Με καινούριο σκηνοθέτη, τον Νίκο Σταυρόπουλο, ο Μακρυγιάννης ανεβάζει την "Αυλή των Θαυμάτων" του Καμπανέλη (1992) και αμέσως μετά (1993) ξεκινάει τη μακρινή πορεία της στο θέατρο και η ΑΘΟΑ με τους "Εκτελεστές" του Σκούρτη σε σκηνοθεσία Μ. Ρετσίλα.
Από εκεί και πέρα, στον "Σκουφά" παραμένει μόνιμος σκηνοθέτης και επικεφαλής της θεατρικής ομάδας ο Βαγγέλης Τραϊφόρος και ανεβάζει τα έργα:
• "Ερωτικό κυνήγι" του Λετρόζ 1993
• "Ζητείται ψεύτης" του Θεοτοκά 1994
• "Το Γεφύρι Της Άρτας" του Θεοτοκά 1994
• "Το Βλήμα" του Λαζαρίδη 1995
• "Εκκλησιάζουσες" του Αριστοφάνη 1996
• "Το Φιντανάκι" του Χορν 1997
• "Όρνιθες" του Αριστοφάνη 1997
• "Πρόσεχε τη Ντουλάπα" του Λαζαρίδη 1998
• "Ιφιγένεια εν Αυλίδι" του Ευριπίδη 1998
• "Ψύλλοι στ'αυτιά" του Φευντώ 1999
• "Ματωμένος Γάμος" του Λόρκα 2000
• "Γερμά" του Λόρκα 2001
• "Πειρασμός" του Ξενόπουλου 2002
• "Γέλιο στο σκοτάδι" του Πήτερ Σάφερ 2003
• "Το θαύμα" του Σκρουμπέλου 2004

Στο "Μακρυγιάννη, ο Γρ. Βαφιάς σκηνοθετεί τη "Φιλουμένα Μαρτουράνο" του Ντε Φιλίππο(1993) και την "Απαγωγή της Σμαράγδως" του Κουνελάκη (1995). Ο Δημήτρης Πανταζής, αναλαμβάνει την ομάδα από το 1997 και σκηνοθετεί τα έργα "Σέντζας" του Χορν, "Δάφνες και Πικροδάφνες" του Κεχαϊδη, "Μιας Πεντάρας Νιάτα" των Γιαλαμά- Πρετεντέρη και πέντε ελληνικά μονόπρακτα με τον τίτλο "Θεατές Ερμηνευτές". Συνεχίζει ο Θόδωρος Γκόγκος με "Ταυτότητα" του Γιαλαμά, "Τρωάδες" του Ευριπίδη, "Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας" του Σαίξπηρ μέχρι το 2004. Από εκεί και πέρα, τη σκυτάλη παίρνει ο Δημήτρης Παπαρούνης για να παρουσιάσει στην καινούρια θεατρική αίθουσα του Συλλόγου, τα έργα "Μαρία Πενταγιώτισσα" του Μποστ, "Τρεις άγγελοι" του Ισσόν, "Ο Φονιάς" του Ευθυμιάδη.
Το πλούσιο και πολυποίκιλο ρεπερτόριο της ΑΘΟΑ που φτάνει μέχρι σήμερα, (15 χρόνια μετά την ίδρυσή της) στις 21 παραγωγές, έχει ως εξής:
• 1994 "Υπηρέτης δυο Αφεντάδων" του Γκολντόνι
• 1995 "Οι φίλοι" του Κ. Μουρσελά
• 1996 "Αταίριαστο Ζευγάρι" Του Νηλ Σάϊμον
• 1997 "Κόκκινα Φανάρια" του Αλ. Γαλανού
• 1997 "Τα Πούχα του Βασιλιά" του Καλατζόπουλου
• 1997 "Ρωμαϊκό Λουτρό" του Στρατίγιεφ
• 1998 "Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα" του Λόρκα
• 1998 "Κλειδοκράτορες" του Κούντερα
• 1999 "Παραξενέματα" του Γκογκόλ
• 2000 "Ξαναπαίξτο Σαμ" του Γούντυ Άλλεν
• 2001 "Ρεμπέτικο" του Κώστα Φέρρη
• 2001 "Οτέλ Παρί" του Ρομπέρ Τομά
• 2002 "Δέκα μικροί Νέγροι" της Άγκαθα Κρίστι
• 2003 "Κοκτέιλ Μολότοφ" του Νηλ Σάϊμον"
• 2003 "Η μικρή μας πόλη" του Ουάϊλντερ
• 2004 "Γυάλινος Κόσμος" του Ουίλλιαμς
• 2005 "Τειοποτείο το Αυγουστιάτικο Φεγγάρι" του Πάτρικ
• 2005 "Άνθρωπος Ελέφαντας" του Πόμερανς
• 2006 "Ανθισμένες Μανόλιες" του Χάρλι
• 2007 "Το Τέρας" του Ρομπέρτο Μπενίνι
• 2007 "Κάτι Αστείο Συνέβη Στη Ρώμη" του Μάκκιου Πλαύτου

Η ΑΘΟΑ αντιμετώπισε όλα αυτά τα τόσο διαφορετικά σε είδος έργα με ιδιαίτερη άποψη, στον αντισυμβατικό χώρο που έφτιαξε και διατηρεί με τις δικές της δυνάμεις. Δουλεύει με σοβαρότητα και συνέπεια και βρίσκει πάντα ανταπόκριση από το κοινό της Άρτας.
Στις τρεις βασικές θεατρικές ομάδες, έρχεται να προστεθεί και το θεατρικό των δασκάλων που ανεβάζει ένα έργο το χρόνο, για δύο μόνο παραστάσεις, κάθε Ιούνιο στο θέατρο του Κάστρου, με ελεύθερη είσοδο. Από το 1997 μέχρι 2007, ανέβασαν τα έργα:
• Ο Πειρασμός του Γρ. Ξενόπουλου
• Οίκος Ευγηρίας του Μ.Κορρέ
• Φον Δημητράκηςτου Δ. Ψαθά
• Στραβόξυλο του Δ. Ψαθά
• Φουσκοθαλισσιές του Μπόγρη
• Η πόρτα και το Παράθυρο του Δημ. Ιανόπουλος
• Ο Θάνατός σου, η ζωή μου του Σακελλάριου
• Το Λουμπάγκο του Μ.Κορρέ
• Το Χρήμα του Α. Γιαλαμα
• Πως θα ληστέψετε μια Τράπεζα του Φαγιαντ
• Ράφτης Κυριών του Φεϊντω

Είναι προφανώς αδύνατον σε μια συνοπτική ανασκόπηση να συμπεριλάβουμε και τις παραστάσεις παιδικού η σχολικού θεάτρου, απλώς αναφέρουμε οτι και στον τομέα αυτόν έγιναν σημαντικές προσπάθειες.
Γενικά το ερασιτεχνικό θέατρο στην Άρτα έχει κάνει σημαντικά βήματα, εξελίσσεται με τον σωστό τρόπο και θα συνεχίζονται να γίνονται παραστάσεις με καλλιτεχνικό ενδιαφέρον, μόνο που η Ολυμπία Τολίκα, ο Γρηγόρης Βαφιάς και ο Βαγγέλης Τραϊφόρος δεν θα μάθουν ποτέ τίποτα γι'αυτές.

Ο Σωτήρης Σαρλής
είναι σκηνοθέτης θεάτρου