Φθινοπωρινές αναγνωστικές ευκαιρίες

Λίγο πριν την εκδοτική πλημμυρίδα των Χριστουγέννων, ο Σεπτέμβρης κι ο Οκτώβρης είναι μήνες στους οποίος έχουμε την ευκαιρία να διαβάσουμε ενδιαφέροντα βιβλία που διέλαθαν της προσοχής μας τον προηγούμενο καιρό. Ιδού ορισμένα από αυτά:
Λεονάρντο Σάσα, Το πρωτόκολλο της Αιγύπτου (μτφρ. Ανταίος Χρυσο- στομίδης, εκδ. Καστανιώτη)
Ένα από τα καλύτερα βιβλία του Σικελού συγγραφέα, γνωστού στο ευρύ κοινό κυρίως από το βιβλίο του «Υπόθεση Μόρο» που έγινε και ταινία. Το βιβλίο αναφέρεται σ’ ένα πραγματικό γεγονός, που διαδραματίστηκε το 1782, στο Παλέρμο της Σικελίας. Κατά τη διάρκεια σφοδρής θαλασσοταραχής, το καράβι στο οποίο επέβαινε ο πρεσβευτής του Μαρόκου εξοκείλει στις σικελικές ακτές. Ο αβάς που τον υποδέχεται, δράττεται της ευκαιρίας και επινοεί ένα τολμηρό και μεγαλεπίβολο σχέδιο: Εμφα- νίζει ένα συνηθισμένο αραβικό χειρόγραφο ως σπάνιο πολιτικό ντοκου- μέντο, "Tο Πρωτόκολλο της Αιγύπτου", το οποίο θα ανατρέψει το καθεστώς των προνομίων και των εξουσιών στην Σικελία.
Bernhard Schlink, Καλοκαιρινά ψέματα, (μτφρ. Ιάκωβος Κοπερτί, εκδ. Κριτική)
Αν και στη χώρα μας κυκλοφορούν ήδη οκτώ βιβλία του γερμανού συγ- γραφέα, οι περισσότεροι γνωρίζουμε τον Μπέρχαρντ Σλινκ μέσα από το συγκινητικό «Διαβάζοντας στην Χάννα». Το νέο του βιβλίο με τον τίτλο «Καλοκαιρινά ψέματα» περιλαμβάνει επτά ιστορίες που όλες τους περιστρέφονται γύρω από μικρές, συχνά ανεπίγνωστες απάτες ή αυταπά- τες. Τα ψέματά μας, προς τον εαυτό μας ή τους άλλους, αποδεικνύονται καμιά φορά η σωσίβια λέμβος για να προχωρήσουμε στη ζωή μας. Κι ο έρωτας, πιο ισχυρός από την αλήθεια.
Oliver Sacks, Ο άνθρωπος που μπέρδεψε τη γυναίκα του με ένα καπέ- λο (μτφρ. Κώστας Πόταγας, εκδ. Άγρα)
Ένα ιδιαίτερο βιβλίο που ξανακυκλοφορεί σε αναθεωρημένη μετάφραση, η συλλογή με τις ιστορίες του νευρολόγου Όλιβερ Σάκς ο οποίος μας αφηγείται περιπέτειες ανθρώπων που έχασαν τη μνήμη τους και συνάμα το μεγαλύτερο κομμάτι από το παρελθόν τους. Άνθρωποι που δεν είναι πια σε θέση να αναγνωρίσουν άτομα και κοινά αντικείμενα, που ακόμη και τα μέλη του σώματός τους τούς μοιάζουν ξένα. Άνθρωποι πάσχοντες που ταυτόχρονα είναι προικισμένοι με ανυπέρβλητο καλλιτεχνικό ή μαθηματικό ταλέντο. Πολλά χρόνια πριν τις διηγήσεις ασθενών του Γιάλομ, ο δρας Σακς μας έδωσε συγκινητικές και βαθιά συμπονετικές ιστορίες για ανθρώπους που αγωνίζονται ενάντια σε, συχνά απί- στευτες, αντιξοότητες.
Paul Morand, Η αύρα της Σανέλ, (μτφρ. Βάνα Χατζάκη, εκδ. Άγρα)
Στα τέλη της δεκαετίας του 40 η Κοκό Σανέλ κάλεσε τον λογοτέχνη και διπλωμάτη Πολ Μοράν να την επισκεφτεί στον Σαιντ-Μόριτς, στο εξοχικό της, ώστε να του υπαγορεύσει τα απομνημονεύματά της. Οι σημεώσεις που προέκυψαν ανασύρθηκαν έναν μόλις χρόνο μετά το θάνατο της Σανέλ, το 1971, τις επεξεργάστηκε και τις εξέδωσε ο συγγραφέας το 1976. Μέσα από την καταγραφή του Μοράν, η Σανέλ μας μιλά για τη φιλία της με τη Μίσια Σερτ, για τους άνδρες στη ζωή της (τον Μπόι Καπέλ, τον δούκα του Ουεστμίνστερ, ανθρώπους από τους κύκλους της τέχνης όπως ο Πικάσο, ο Κοκτώ, ο Ντιάγκιλεφ, ο Στραβίνσκι, ο Ερίκ Σατί), αλλά και για τη φιλοσοφία της περί μόδας. «Για να κρατήσει το ενδιαφέρον της διαφήμισης, η ραπτική παραδόθηκε στην εκκεντρικότητα, γεγονός όχι απλώς ανόητο αλλά και εντελώς παράλογο, γιατί η εκκεντρικότητα καταστρέφει την προσωπικότητα.»
Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη, Κι όμως ανθίζει… (εκδ. Μεταίχμιο)
Η Ηλέκτρα είναι μια ασυνήθιστη 90χρονη που μοιράζει τις δυνάμεις της ανάμεσα στην αναπόληση των ιστοριών της ίδιας και της οικογένειάς της και στον σχολιασμό της επικαιρότητας ή της πρόσφατης ιστορίας. Απόγονος οικογένειας που ξεριζώθηκε από τις Σαράντες Εκκλησιές της Ανατολικής Θράκης στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, γεννήθηκε στην κοσμοπολίτικη Καβάλα και πέρασε τα εφηβικά της χρόνια μες στις ανέσεις. Η Ιστορία όμως δεν είχε πει ακόμη την τελευταία της κουβέ- ντα: Κατοχή κι Εμφύλιος, μεταξύ Καβάλας και Θεσσαλονίκης, η Ηλέ- κτρα δεν πτοείται, όπως και η γαζία που της έχει χαρίσει η γιαγιά της που επιμένει να ανθίζει σε πείσμα της βαρυχειμωνιάς. Αν και δεν αποφεύγονται κάποιες ρητορείες, το βιβλίο κρατάει το ρυθμό του χάρη στην προσεγμένη γλώσσα και στο ήθος του: «Η νεόπλουτη Ελλάς κηφήνεψε, έγινε μια άνευ προηγουμένου κρατικοδίαιτη αεριτζού».
Άρης Σφακιανάκης, Ου μπλέξεις (εκδ. Κέδρος)
Ο Παρθένιος Σατανάκης, όπως κατέληξε να ονομάζεται ο ήρωας του προηγούμενου μυθιστορήματος του Άρη Σφακιανάκη «Δεν ήξερες, δεν ρώταγες», επιστρέφει δριμύτερος. Αυτή τη φορά μάλιστα τα στοιχεία του χαρακτήρα είναι δανεισμένα από τον ίδιο τον συγγραφέα και τα προβλήματά του παρόμοια: Γυναίκες, γυναίκες, γυναίκες. Από τη μία η «μονογαμία», ουτοπία που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια –λέει ο Σφακιανάκης– στην «αγαμία», από την άλλη η «πολυγαμία» και οι σκηνές καθημερινής τρέλας που πυροδοτεί. Έχοντας βέβαια πουλήσει την ψυχή του στο διάβολο, ο Σατανάκης βρίσκει νέο πεδίον δόξης λαμπρό στο facebook, το οποίο αποδεικνύεται «μηχάνημα του διαβόλου». Μια σαρκαστική ξενάγηση στη «γαλάζια πλευρά».

*Ο Κώστας Κατσουλάρης είναι συγγραφέας και βιβλιοκριτικός
kostas.katsoularis@gmail.com