Δεν δανειζόμαστε τυχαία τον τίτλο του νέου μυθιστορήματος του Γιώργου Δενδρινού: Η ελληνική πραγματικότητα, μέρα τη μέρα, θυμίζει τραγελαφικό μυθιστόρημα, με το πρώτο συνθετικό της λέξης (τραγωδία, δηλαδή) να επικρατεί κατά κράτος – ή λόγω της έλλειψής του, για να είμαστε πιο ακριβείς. Ο κόσμος μας καίγεται (τα λίπη του, λένε μερικοί, αλλά όχι μόνον αυτά) και τα Κομμάτα της Ελληνικής Βουλής (μεγάλα και μικρά) συμπεριφέρονται λες και βρισκόμαστε στα μέσα της δεκαετίας του ογδόντα. Κοκορομαχίες και αλληλοκατηγόριες (οι δύο «μεγάλοι»), εξυπνάδες (ο ΛΑΟΣ), διαγωνισμός καλύτερης ατάκας (ΣΥΡΙΖΑ και ΛΑΟΣ), εκτός τόπου και χρόνου αλλά με πάθος (KKE). Ορισμένοι ωστόσο συνεχίζουν να κάνουν απλώς τη δουλειά τους, κι ανάμεσά τους οι περισσότεροι από τους εκδότες. Η βιβλιοπαραγωγή παραμένει σχεδόν σταθερή, ενώ τα καλά βιβλία που κυκλοφορούν κάθε μήνα μετριούναι πια σε δεκάδες. Ιδού ορισμένα από αυτά:

Ουμπέρτο Έκο, Το κοιμητήριο της Πράγας (μτφρ. Έφη Καλλιφατίδη, εκδ. Ψυχογιός) Η επιστροφή του Έκο στην ιστορική μυθοπλασία είναι γεγονός. Αυτή τη φορά, μας ταξιδεύει στους μαιάνδρους του ευρωπαϊκού 19ου αιώνα, από το λασπωμένο Τορίνο και το επικίνδυνο Παλέρμο μέχρι το Παρίσι της Κομμούνας, κι από εκεί στα υπόγεια της Πρωσίας και της Αυστρίας όπου τραγελαφικές συνομωσίες κατασκευάζονται, μέχρι τα υποβλητικά στενά της τσέχικης πρωτεύουσας. Θα συναντήσουμε Ιησουίτες που δολοπλοκούν εναντίον των Μασόνων, Μασόνους, Καρ?πονάρους και Ματσινιανούς που στραγγαλίζουν τους παπάδες ?ε τα έντερά τους, έναν Γαριβάλδη αρθριτικό και στραβοκάνη, τα σχέδια των Μυστικών Υπηρεσιών, επαναστάτες και απατεώνες, ψυχοπαθείς και θολωμένους από το αψέντι, σε μια γενικευμένη παραζάλη μες στην οποία η Ιστορία φαντάζει με απλοϊκή εξιστόρηση για παιδιά.

Camilla Lackberg, Η παγωμένη πριγκίπισσα (μτφρ. Γρηγόρης Κονδύλης, εκδ. Μεταίχμιο) Μετά την παγκόσμια επιτυχία της τριλογίας Millennium του Στιγκ Λάρσον, η Σουηδική αστυνομική λογοτεχνία έχει αναβαπτιστεί στη συνείδηση του παγκόσμιου κοινού. Η 37χρονη Καμίλα γεννήθηκε στη Φιελμπάκα, ένα ψαροχώρι στη μέση του πουθενά, όπου και εκτυλίσσονται οι ιστορίες των βιβλίων της. Η «Παγωμένη πριγκίπισσα» είναι το πρώτο μιας σειράς με ηρωίδα την Ερίκα, προφανές alter ego της συγγραφέως, στο οποίο συναντάμε όλα τα στερεότυπα του είδους: Επιστροφή στη γενέτειρα, φόνος παιδικής φίλης, θαμμένα μυστικά που έρχονται στο φως, μια γενναία απόφαση που θα αλλάξει τη ζωή της. Σε κάθε περίπτωση, το βιβλίο είναι διαβαστερό και γραμμένο με νεύρο, για τους φαν του σύγχρονου, κοινωνικού αστυνομικού μυθιστορήματος.

Λοράνς Κοσέ, Στο καλό μυθιστόρημα (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Πόλις) Σε τελείως άλλη κατεύθυνση η γαλλίδα συγγραφέας, θέτει εξαρχής πικάντικα ερωτήματα: Ποια θα ήταν η μοίρα ενός βιβλιοπωλείου που θα πουλούσε μονάχα «καλά» μυθιστορήματα; Υπάρχει τρόπος να παρέμβει κανείς υπέρ της ποιοτικής λογοτεχνίας και ποιος αποφασίζει, εν τέλει, τι είναι ποιοτικό σε μια εποχή απόλυτης σχετικοποίησης του γούστου; Στο μυθιστόρημα της Κοσέ, το εν λόγω εγχείρημα αναλαμβάνουν δυο ρομαντικοί βιβλιόφιλοι, ενώ την επιλογή των καλών βιβλίων αναθέτουν σε μυστική εξαμελή επιτροπή. Το βιβλιοπωλείο τους έχει αναπάντεχα μεγάλη επιτυχία, κι αυτή ακριβώς θα είναι η απαρχή μιας σειράς μπελάδων. Το τέλος, αναπάντεχο, αφήνει μια αχτίδα αισιοδοξίας για τους αναγνώστες που αναζητούν ακόμη βιβλία που θα θέλουν να τα κρατήσουν, κι όχι καταναλωτικά αναγνώσματα μιας χρήσης.

Μιχάλης Μοδινός, Σχεδία (εκδ. Καστανιώτη) Ένα ιστορικό γεγονός είναι στις απαρχές και αυτού του μυθιστορήματος του Μιχάλη Μοδινού, που διαλέγει συνήθως ως χώρο δράσης την αφρικανική ήπειρο. Βρισκόμαστε στο Παρίσι, στα 1818, όταν μια παράξενη γυναίκα επισκέπτεται το εργαστήρι του ζωγράφου Τεοντόρ Ζερικώ στη Μονμάρτη και του αφηγείται τις εμπειρίες της από το ταξίδι της στην Αφρική και το ναυάγιο της φρεγάτας «Μέδουσα». Με βάση τις διηγήσεις της, εκείνος θα συνθέσει το μεγάλο του έργο με τον τίτλο «Σχεδία», το οποίο θα του χαρίσει αιώνια φήμη, ενώ ο αναγνώστης γίνεται κοινωνός των εξωτικών της περιπλανήσεων στην αποικιοκρατούμενη Αφρική. Irving D. Yalom, Κάθε μέρα λίγο πιο κοντά (μτφρ. Ευαγγελία Ανδριτσάνου, εκδ. Άγρα).

Πώς χτίζεται η σχέση θεραπευτή και θεραπευομένου; Πώς αυτή εγγράφεται στον ψυχικό κόσμο της μιας πλευράς και πώς επηρεάζεται η άλλη; Ο Ίρβιν Γιάλομ συνήψε με τη συγγραφέα Τζίννυ Έλκιν (ψευδώνυμο) ένα ιδιότυπο συμβόλαιο: Ο καθένας θα κατέγραφε χωριστά τις εντυπώσεις, τις σκέψεις και τα συναισθήματά του από την θεραπευτική διαδικασία. Πέρα από την αντι-παράθεση των κειμένων-επιστολών, στο βιβλίο περιλαμβάνονται ένας πρόλογος κι ένας επίλογος του Γιάλομ και της Έλκιν, γραμμένα ενάμιση χρόνο μετά την τελευταία συνεδρία τους. Ένα πρωτότυπο και ιδιαίτερο εγχείρημα που αποκαλύπτει πολλά για τη φύση της θεραπευτικής σχέσης.

*Ο Κώστας Κατσουλάρης είναι συγγραφέας και βιβλιοκριτικός. kostas.katsoularis@gmail.com