Μύθος ή Πραγματικότητα;

Το ξαναζωντάνεμα της περιοχής των Τζουμέρκων αποτελεί διακαή πόθο για τους κατοίκους της περιοχής, αλλά και για τους ετεροδημότες που επισκέπτονται τη γενέτειρά τους σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ένα από τα αναπτυξιακά έργα, που ξεκίνησε να συζητείται πριν από το 1990, όταν εκπονήθηκε και η πρώτη μελέτη χιονόπτωσης για την περιοχή των Τζουμέρκων, είναι η δημιουργία χιονοδρομικού κέντρου. Υπάρχουν σήμερα οι προϋποθέσεις για να υλοποιηθεί ένα τέτοιο έργο και τι συνέπειες θα έχει η δημιουργία του, τόσο σε τοπική κλίμακα όσο και για την ευρύτερη περιοχή των Τζουμέρκων.
Του Πέτρου Ι. Μπούγια*

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΘΕΣΗ
Η προτεινόμενη θέση για την χωροθέτηση του χιονοδρομικού κέντρου είναι στη θέση «Λιβάδι» στο Σταυρό Θεοδώριανων. Η θέση επιλέγεται με βάση τα εξής κριτήρια: Σύμφωνα με το ΣΧΟΟΑΠ η περιοχή εντάσσεται στην ζώνη 3, η οποία επιτρέπει τη δημιουργία χιονοδρομικού κέντρου. Σύμφωνα με τη μελέτη «Συνθήκες χιονιού και χιονοκαλύμματος στα Θεοδώριανα και τους Μελισσουργούς του Νομού Άρτας» (Α.Π.Θ-Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων, 1990), οι παράμετροι κρίνονται πολύ ικανοποιητικοί τόσο για την άσκηση, όσο και για τη διάρκεια της σεζόν χιονοδρομίας στην εν λόγω περιοχή. Η υπάρχουσα υποδομή (το lift και το σαλέ) μειώνουν το κόστος της προτεινόμενης επένδυσης και έχουν δημιουργήσει ήδη μια τάση επισκεψιμότητας για χιονοδρομία στην περιοχή. Το γεγονός ότι οι τίτλοι ιδιοκτησίας της γης όπου προτείνεται να υλοποιηθεί η επένδυση βρίσκονται εξ’ ολοκλήρου στην κοινότητα Θεοδώριανων καθιστά ευκολότερη την επιτάχυνση των διαδικασιών και την αποφυγή «σκοπέλων» ιδιωτικών συμφερόντων. Η φυσική πραγματικότητα της εν λόγω γεωγραφικής θέσης επιτρέπει την κατασκευή του χιονοδρομικού κέντρου με τη μικρότερη (σχεδόν μηδαμινή) περιβαλλοντική επιβάρυνση. Πρόκειται για ένα φιλικό περιβαλλοντικά χιονοδρομικό κέντρο, αφού πρόκειται να υλοποιηθεί χωρίς να κοπεί ούτε ένα δέντρο. Επίσης το σημείο αυτό δεν αποτελεί πέρασμα για ζώα ώστε η κατασκευή να επιφέρει ενδεχόμενη οικολογική ανισορροπία. Η προτεινόμενη γεωγραφική θέση χωροθέτησης που αν συνδεθεί με τους οδικούς άξονες της Εγνατίας και Ιονίας οδού, δίνει τη μελλοντική δυνατότητα να αποτελέσει το χιονοδρομικό κέντρο πόλο έλξης για ένα μεγάλο πληθυσμιακό τμήμα του Βορειοδυτικού χώρου (εικόνα 2).

ΧΩΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ
Η έκταση στην οποία προτείνεται να δημιουργηθεί το χιονοδρομικό κέντρο είναι 16.000 τετραγωνικά μέτρα. Ο προτεινόμενος χώρος για πίστα χιονοδρομίας είναι 5.000 m2. Θα χρειαστεί να στηθούν 6-8 πυλώνες για τη δημιουργία του lift. Απαραίτητη κρίνεται η κατασκευή ράμπας 10 x 8 m σύνδεσης της πίστας με το διερχόμενο αγροτικό δρόμο. Είναι προφανές ότι το ανάγλυφο στην περιοχή χωροθέτησης (όπως φαίνεται και από την εικόνα 36), δίνει την δυνατότητα για επέκταση των πιστών του χιονοδρομικού σε μεγαλύτερα ύψη και πλάτη. Η είσοδος του χιονοδρομικού κέντρου βρίσκεται επάνω στο επαρχιακό οδικό δίκτυο που συνδέει τα Θεοδώριανα με το Αθαμάνιο και το Βουργαρέλι. Οι επισκέπτες με την είσοδό τους θα έχουν τη δυνατότητα να σταθμεύσουν τα αυτοκίνητά τους σε χώρο στάθμευσης 3 στρεμμάτων. Περιμετρικά προτείνεται η διάνοιξη χωμάτινου δρόμου πλάτους 8μ. που θα παρέχει τη δυνατότητα διέλευσης οχημάτων για την ασφάλεια του χιονοδρομικού. Σε μικρή απόσταση από το ήδη υφιστάμενο σαλέ προτείνεται η δημιουργία ενός νέου βιοκλιματικού σαλέ 300 m2, με σκοπό να διαχωριστούν οι χρήσεις τους. Ακριβώς μπροστά από το προτεινόμενο σαλέ προτείνεται η δημιουργία χειμερινού παιδικού πάρκου συνολικής έκτασης 800 m2, ώστε να έχουν ανοιχτό οπτικό πεδίο οι γονείς των παιδιών. Δεδομένου ότι ο προσδοκώμενος στόχος του έργου είναι η λειτουργία των εγκαταστάσεων καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, γίνεται πρόβλεψη χωροθέτησης για δραστηριότητες που θα λαμβάνουν χώρα και σε περιόδους που δεν θα ασκείται χιονοδρομία. Κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών προτείνεται η μεταφορά αλόγων για να δίνεται η δυνατότητα στους επισκέπτες να κάνουν μαθήματα ιππασίας.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ
Τις εργασίες εκσκαφών και επιχώσεων για τη δημιουργία του χώρου στάθμευσης 3.000 m2, της διάνοιξης του περιμετρικά χωμάτινου δρόμου πλάτους 8m και τη δημιουργίας πίστας χιονοδρομίας προτείνεται να αναλάβει η τεχνική υπηρεσία του Δήμου

• Για τη δημιουργία του χειμερινού παιδικού πάρκου συνολικής έκτασης 800 m2 το κόστος είναι 97.000
• Το κόστος για την εκμετάλλευση κατά τη θερινή περίοδο είναι 67.000
• Για την εγκατάσταση συρόμενου αναβατήρα το κόστος είναι 800.000
• Για την εγκατάσταση τείχους αναρρίχησης για τη μεταφορά αλόγων για εκμάθηση ιππασίας το εκτιμώμενο κόστος ανέρχεται στα 12.000
• Για κατασκευή ράμπας 10 x 8 m το κόστος είναι 6000 Συνολικό κόστος υλοποίησης: 982.210
• Τα έξοδα της επένδυσης για κάθε έτος λειτουργιάς εκτιμώνται σε 101.000 (κόστος συντήρησης 8.000( /έτος), κόστος ασφάλισης 2.000( /έτος), κόστος εργασίας 91.000( /έτος)
• Τα έσοδα εκτιμώνται ότι θα είναι της τάξης των 230.000 /έτος

Αναλυτικά: για τη χειμερινή περίοδο 150.000 /έτος (με παραδοχή 100 ημερών λειτουργίας με μέσο όρο επισκεπτών 50 και μέση δαπάνη/επισκέπτη 30) και για τη θερινή περίοδο 80.000 /έτος (με παραδοχή 200 ημερών λειτουργίας με μέσο όρο επισκεπτών 20 και μέση δαπάνη/επισκέπτη 20).

ΤΑ ΟΦΕΛΗ

• Θα συμβάλλει στην βιωσιμότητα των τουριστικών μονάδων της περιοχής
• Θα αναδείξει και θα ενισχύσει και άλλα ήδη τουρισμού στην περιοχή (θρησκευτικός, περιηγητικός τουρισμός)
• Θα δώσει ώθηση στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας-καινοτομίας
• Θα αποτελέσει αφετηρία για την παράλληλη ανάπτυξη ορεινών εναλλακτικών δραστηριοτήτων (mountain bike, rafting)
• Θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας (5 νέων μόνιμων θέσεων εργασίας στις εγκαταστάσεις του Χ.Κ).
• Θα επισπεύσει χρονικά την κατασκευή των μεγάλων έργων (σύνδεση με Εγνατία οδό).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Αξιολογώντας την επένδυση για περίοδο μελέτης 15 ετών, καταλήγουμε στο ότι το προτεινόμενο χιονοδρομικό κέντρο που θα λειτουργεί και ως εναλλακτικό πάρκο δραστηριοτήτων και τους θερινούς μήνες, με δεδομένες τις αρχικές παραδοχές και με περιθώριο μιας απόκλισης της τάξης του 15%, είναι οικονομικά βιώσιμο. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι είναι ένα αναπτυξιακό έργο μικρής κλίμακας με χαμηλό προϋπολογισμό κόστους υλοποίησης. Με δεδομένη και την οικονομική κρίση που πλήττει την Ελλάδα, είναι από τα λίγα, ίσως, αναπτυξιακά έργα που θα μπορούσαν άμεσα να δρομολογηθούν προς υλοποίηση. Τέλος, αν κατά τη διάρκεια της δεκαπενταετίας που μελετήσαμε επιτευχθεί η οδική σύνδεση του χιονοδρομικού κέντρου με τους άξονες της Εγνατίας ή της Ιόνιας οδού, η επένδυση θα είναι αποδοτικότερη και πολύ περισσότερο προσοδοφόρα. Μέχρι τώρα έχουν γίνει αρκετές συζητήσεις για τη δημιουργία χιονοδρομικού κέντρου στην εν λόγω περιοχή. Η συγκεκριμένη μελέτη – πρόταση για τη δημιουργία ενός χιονοδρομικού κέντρου στα Θεοδώριανα που θα λειτουργεί όλο το χρόνο, με σχετικά χαμηλό κόστος υλοποίησης, αποτελεί ένα εφικτό στόχο και μάλιστα χρονικά άμεσα υλοποιήσιμο. Μήπως το χιονοδρομικό κέντρο στα Τζουμέρκα δεν απέχει και πολύ από μύθος να γίνει σύντομα πραγματικότητα;

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η ιδέα για την εκπόνηση μελέτης « Τεχνικοοικονομική και περιβαλλοντική ανάλυση λειτουργίας χιονοδρομικού κέντρου στα Τζουμέρκα » ανήκε στον Μελισσουργιώτη κ. Δημήτρη Καλιαμπάκο, Καθηγητή Ε.Μ.Π της Σχολής Μεταλλειολόγων Μηχανικών, ενώ μεγάλη ήταν η συνεισφορά της Ηλιάνας Μπακόλα, Πολιτικού Μηχανικού που δραστηριοποιείται επαγγελματικά στην Άρτα.

*Ο Πέτρος Μπούγιας είναι Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός (Α.Π.Θ)
Msc Περιβάλλον & ανάπτυξη των ορεινών περιοχών (Ε.Μ.Π)