2005-2012, ΠΕΡΙΟΔΟΣ Α'
Σας ευχαριστούμε
ΑRTA PRESS


Η μάχη του Μαραθώνα

Δημοσίευση: 15-09-2010 - Τεύχος: Τεύχος 54 (Σεπτέμβριος 2010)



Πριν από 2500 χρόνια, το Σεπτέμβριο του 490 π. Χ., στον Μαραθώνα έλαβε χώρα η μάχη που έμελλε να αλλάξει τον ρουν της Ιστορίας. Οι ελεύθεροι πολίτες των Αθηνών μαζί με τους Πλαταιείς αντιπαραταχθήκαν στον πολυπληθέστερο περσικό στρατό των υπόδουλων λαών και σύμφωνα με το επίγραμμα του Σιμωνίδη «…χρυσοφόρων Μύδων εστόρεσαν δύναμιν».

13 Σεπτεμβρίου 2010, Αθήνα, Μαραθώνας.

Ο αντιπρόσωπος της Περσίας ανεβαίνει στο βάθρο για να εκφωνήσει το λόγο του για την επέτειο των δυόμιση χιλιάδων χρόνων από την ιστορική μάχη. Κάτω βρίσκονται για να τιμήσουν την εκδήλωση αντιπρόσωποι και πρεσβευτές των διάφορων βασιλείων της Ευρώπης. Οι σατραπείες της Βαλκανικής, της ανατολικής Ευρώπης και βόρειας Αφρικής έχουν την τιμητικότερη θέση, αφού αποτελούν τους αρχαιότερους δεσμούς της Περσικής αυτοκρατορίας.

«Αγαπητοί φίλοι και πρεσβευτές» ξεκινά το λόγο του ο απεσταλμένος από τα Σούσα. «Καταρχήν σας μεταφέρω τους χαιρετισμούς του Μεγάλου Βασιλέα της αιώνιας αυτοκρατορίας. Πριν δυόμιση χιλιάδες χρόνια ο τότε μεγάλος βασιλιάς Δαρείος αποφάσισε την επέκταση της αυτοκρατορίας του προς την Ευρώπη. Αυτή ήταν μια απόφαση που άλλαξε το ρου της ιστορίας και έφερε τον πολιτισμό της Ανατολής σε όλο τον απολίτιστο τότε κόσμο της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, που κατοικούταν από φυλές βαρβάρων. Είναι αλήθεια ότι οι μόνοι που προσπάθησαν να αντισταθούν ήταν οι Αθηναίοι. Πράγματι οι τότε αντίπαλοί μας και κατόπιν υποτελείς της αυτοκρατορίας πολέμησαν γενναία. Όμως δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν, απέναντι σε μια αυτοκρατορία που διοικούταν με σιδερένια πυγμή από έναν άριστο, να αντιταχθεί ο στρατός ενός κράτους που δεν είχε στην πραγματικότητα διοικητή. Οι Αθηναίοι έπεσαν θύματα της ίδιας τους της αλαζονείας, δηλαδή ότι μπορούν να κυβερνηθούν μόνοι τους. Αυτό που οι Αθηναίοι ονόμαζαν Δημοκρατία και που πνίγηκε εν τη γενέσει της. Έχοντας νικήσει τους Αθηναίους, η αυτοκρατορία έγινε η πιο δυνατή, μεγάλη και πολύχρονη που υπήρξε ποτέ. Ο πολιτισμός μας διαδόθηκε στα πέρατα της οικουμένης, αποδεικνύοντας την ανωτερότητά του. marathonasΣήμερα λοιπόν στεκόμαστε για να θαυμάσουμε το μέλλον που ανοίχτηκε μπροστά μας πριν από τόσο καιρό σε αυτό εδώ το μέρος. Τον Μαραθώνα. Ας κλείσουμε αυτή την τελετή λέγοντας:
Ζήτω η μεγάλη νίκη στη μάχη του Μαραθώνα!
Ζήτω η αιώνια περσική αυτοκρατορία!
Ζήτω ο Βασιλιάς Ξέρξης ο διακοσιοστός τριακοστός τέταρτος!».

Φαντάζει σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά θα μπορούσε να είναι μια από τις τροπές που θα ακολουθούσε η ιστορία, αν οι Αθηναίοι έχαναν την μάχη στο Μαραθώνα πριν από δυόμιση χιλιάδες χρόνια. Η διακύβευση το 490 π.χ. στο Μαραθώνα ήταν τεράστια για όλο τον παγκόσμιο πολιτισμό. Η δημοκρατία, ως πολίτευμα είχε μόλις εμφανιστεί και τα αποτελέσματα της εφαρμογής του δεν θα γινόταν γνωστά παρά μόνο στις δεκαετίες που θα ακολουθούσαν. Η δημοκρατία εξέθρεψε την ελευθερία σε όλους τους τομείς: Τέχνη, πολιτισμό, φιλοσοφία, επιστήμη και τεχνολογία. Η αμφισβήτηση των τάξεων της φύσης και των ανθρώπων ήταν από τα κύρια γνωρίσματα του νέου πολιτεύματος. Η ανθρώπινη σκέψη, απαλλαγμένη από δεισιδαιμονίες και περιοριστικές αυθεντίες έκανε τεράστια άλματα της εξήγησης του φυσικού κόσμου. Η αναζήτηση της αλήθειας έφυγε από τα ιερατεία και τους βασιλείς και τυράννους και πέρασε σε όποιον ήταν ικανός πραγματικά να εντρυφήσει και να κατανοήσει.

Η γνώση δεν έμενε πια κλεισμένη σε μια ελίτ και ο καθένας μπορούσε να την κάνει κτήμα του και να τη μεταδώσει. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η συσσώρευση πληροφορίας, εμπειρίας και τεχνογνωσίας να είναι ανοιχτή και αξιοποιήσιμη και με το πέρασμα των ετών να οδηγήσει σε όλες εκείνες τις επαναστάσεις, βιομηχανική-πληροφορίας κλπ., που έκαναν τον κόσμο μας καλύτερο.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αναδείχθηκε και ο άνθρωπος ως υποκείμενο που δρα αμφίδρομα με την κοινωνία και την εξουσία. Οι ελέω θεού ή θεών βασιλείς και τύραννοι δεν μπορούσαν να έχουν θέση σε ένα κόσμο που θα βασιζόταν στην ελληνική σκέψη και πολιτισμό, αφού ο άνθρωπος ως υποκείμενο φέρει ο ίδιος την ευθύνη της ύπαρξής του. Η περσική αυτοκρατορία, έχοντας εξαπλωθεί από τον φυσικό της χώρο, σημερινό Ιράν, στην Αίγυπτο και την Μικρά Ασία είχε ως μόνη διέξοδο εξάπλωσης την Ευρώπη. Μόνο ανάχωμα στεκόταν οι Ελληνικές πόλεις-κράτη στην Ελλάδα.

Αν ο Μαραθώνας χανόταν για τους Αθηναίους δεν θα ακολουθούσαν οι επόμενες μεγάλες νίκες της Σαλαμίνας και των Πλαταιών. Οι περισσότερες πόλεις θα συνθηκολογούσαν, οι πιο πολλές το είχαν κάνει και τότε και αργότερα. Θα ήταν μόνο θέμα χρόνου η κατάκτηση όλης της Ελλάδας και των αποικιών στη Σικελία και στη Νότιο Ιταλία. Οι Ρωμαίοι δεν θα μπορούσαν να αντισταθούν εκείνη την εποχή στην ισχύ των Περσών και η Ευρώπη θα ήταν ανοιχτή σε ολοκληρωτική κατάκτηση. Η Δημοκρατία θα πέθαινε εν τη γενέσει της και όλα τα παραπάνω το πιθανότερο είναι ότι δεν θα υπήρχαν. Ο παγκόσμιος πολιτισμός θα στήριζε την ύπαρξή του σε μια τελείως διαφορετική θεώρηση του κόσμου και του ανθρώπου.

*Ο Πολύκαρπος Παριορίτσας είναι συγγραφέας