Το νησάκι στη λίμνη Παμβώτιδα

Στην αγκαλιά της Παμβώτιδας βρίσκεται το νησάκι. Ένα από τα λίγα σε όλο τον κόσμο μέσα σε λίμνη που κατοικούνται και ένας από τους κύριους πόλους έλξης για τους επισκέπτες της περιοχής.

Της Ράνιας Μάργαρη

Φθινοπωρινό πρωινό στο μώλο, στην κυρά-Φροσύνη. Πιάνω τον εαυτό μου να  χαζεύει τα καραβάκια που πηγαινοφέρνουν τον κόσμο στο νησάκι. Επιβιβάζομαι σε ένα από αυτά, πιάνω μια θέση έξω και απολαμβάνω τη δεκάλεπτη διαδρομή. Διασχίζοντας τη λίμνη στο  μυαλό μου έρχεται  ο θρύλος του Αλή Πασά και της Κυρά Φροσύνης, με την τραγική ιστορία του πνιγμού της. Απέναντι η μονή Ντουραχάνι,  με την απίθανη ιστορία δημιουργίας της που έχει περάσει από γενιά σε γενιά με την προφορική παράδοση: λέγεται ότι το 1434 ο πασάς της Ρούμελης Ντουραχάν πέρασε με όλο το στρατό του χωρίς να το καταλάβει πάνω από την παγωμένη και καλυμμένη με χιόνι λίμνη για να στρατοπεδεύσει στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα το μοναστήρι. Μόλις συνειδητοποίησε τι είχε γίνει αποφάσισε να ιδρύσει στην θέση αυτή την Μονή Παναγίας Ντουραχάνη ως ένδειξη ευγνωμοσύνης.

Στο μουσείο της Προεπανασταστικής Εποχής

Το καραβάκι μας αφήνει στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού όπου βρίσκεται ο οικισμός της αυτόνομης κοινότητας με τα εκατόν δέκα περίπου σπίτια. Ένα πανέμορφο τοπίο με καλωσορίζει και η νησιώτικη φιλοξενία γρήγορα με κάνει να νιώσω σαν στο σπίτι μου. 
Το νησί γνώρισε ακμή κατά το 13ο αιώνα που ιδρύεται το Δεσποτάτο της Ηπείρου και ανεγείρονται στο νησί τέσσερις μονές. Το 16ο – 17ο αι. χτίζονται δύο νέες μονές και παράλληλα οι παλαιότερες ανακαινίζονται, επεκτείνονται και αγιογραφούνται. Η παρακμή έρχεται επί Αλή Πασά ο οποίος καταπατά την περιουσία των μοναστηριών και επιβάλλει βαριά φορολογία στους κατοίκους του νησιού. Ως συνέπεια το νησί στις αρχές του 19ου αι ερημώνεται, ενώ το 1822 μετά την πτώση του Αλή Πασά οι κάτοικοι αρχίζουν σιγά σιγά να επιστρέφουν στο νησί.
Το πρώτο πράγμα που αντικρίζουν οι επισκέπτες εδώ, είναι ταβέρνες με ενυδρεία και παραδοσιακά καταστήματα. Ακολουθώ το γραφικό καλντερίμι που οδηγεί στην κεντρική πλατεία, χαζεύω στα πολυάριθμα καταστήματα με γιαννιώτικα ασημικά και είδη λαϊκής τέχνης και δεν μπορώ να αντισταθώ στα παραδοσιακά γλυκά και ποτά που κερνάνε τον κόσμο οι κυρίες των γυναικείων συνεταιρισμών με ένα τεράστιο χαμόγελο. Έχω ήδη βάλει στο μυαλό μου ποια γλυκά θα αγοράσω κατά την επιστροφή μου.

 

Περνάω την κεντρική πλατεία με τα παραδοσιακά της καφενεία και ακολουθώ τις πινακίδες που οδηγούν στη Μονή Αγίου Παντελεήμονα: είναι κτίσμα του 17ου αι, στην ανατολική ακτή του νησιού και στεγάζει το Μουσείο Προεπαναστατικής Εποχής. Λιθογραφίες, χαλκογραφίες, φωτογραφίες, ενδυμασίες, υφάσματα και διάφορα άλλα αντικείμενα της Προεπαναστατικής περιόδου συγκαταλέγονται στις συλλογές του. Σε ένα από τα κελιά της θανατώθηκε ο Αλή Πασάς το 1822 από τον Κιοσέ Μεχμέτ. 
Βγαίνω από το μικροσκοπικό μουσείο και παίρνω τον παραλίμνιο δρόμο που κάνει τον γύρο του νησιού, περίπου μία ώρα περπάτημα. Ποιος είπε ότι τα Γιάννενα είναι χειμωνιάτικος προορισμός;

 Η φύση καταπληκτική, ό,τι πρέπει για μια μονοήμερη απόδραση από το κέντρο της πόλης. Περνάω από τη Μονή Ελεούσας και τη Μονή Στρατηγοπούλου η οποία ιδρύθηκε τον 13ο αι από την ομώνυμη μεγάλη βυζαντινή οικογένεια. Ονομάζεται και Μονή Ντίλιου από την οικογένεια Ντίλιου των Ιωαννίνων η οποία την επισκεύασε τον 17ο αι. Επόμενη στάση στη Μονή Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών (Κρυφό Σχολειό), η οποία ιδρύθηκε το 1292 από τη μεγάλη βυζαντινή οικογένεια των Φιλανθρωπηνών. Μια εντυπωσιακή τοιχογραφία αριστερά της εισόδου, όπου εικονίζονται ο Πλάτων, ο Σόλων, ο Αριστοτέλης, ο Θουκυδίδης, ο Απολλώνιος, ο Χείλων και ο Πλούταρχος μου τραβάει την προσοχή. Συνεχίζω να βαδίζω στα λιθόστρωτα καλντερίμια και παρατηρώ τα σπίτια με τις πανέμορφες αυλές. Η ζωή εδώ κυλάει πολύ ήρεμα, με ρυθμούς ανθρώπινους και η γαλήνη αυτή είναι διάχυτη στην ατμόσφαιρα. Καταλήγω σε μια από τις παραδοσιακές ταβέρνες όπου μπορεί κανείς να απολαύσει τις τοπικές παραδοσιακές σπεσιαλιτέ, βατραχοπόδαρα και χέλια αλλά και άλλες νοστιμιές. Στο δρόμο της επιστροφής αισθάνομαι ότι η ολιγόωρη απόδραση στο νησάκι  στάθηκε ικανή για να μου φτιάξει τη διάθεση και να με γεμίσει με όμορφες εικόνες και θετικές σκέψεις…