2005-2012, ΠΕΡΙΟΔΟΣ Α'
Σας ευχαριστούμε
ΑRTA PRESS


Καστροπολιτεία Ιωαννίνων

Δημοσίευση: 10-05-2008 - Τεύχος: Τεύχος 31 (Μάιος 2008)




Καστροπολιτεία Ιωαννίνων

Έλληνες, Εβραίοι, Τούρκοι άφησαν τα ιστορικά τους αποτυπώματα στα κτίρια, στα σοκάκια και στους πύργους του κάστρου. Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να δει θραύσματα αυτής της λαμπρής ιστορίας εκατοντάδων χρόνων, στα μουσεία που βρίσκονται εδώ.

Κείμενο/Φωτογραφίες: Ράνια Μάργαρη

Η καστροπολιτεία των Ιωαννίνων είναι από τα πιο ζωντανά σημεία της πόλης που «κουβαλάει» μέσα της ιστορία πολλών χρόνων, καθώς τον 19ο αιώνα έγινε το μεγαλύτερο διοικητικό κέντρο της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας. Σήμερα ζει σε σύγχρονους πλέον ρυθμούς, αλλά μια βόλτα στα στενά της δρομάκια, στους πύργους και στα μουσεία της είναι ικανά να μας κάνουν να «δούμε» μπροστά μας να ξεδιπλώνεται ένα ένδοξο παρελθόν…

Μαγειρεία στο Ιτς Καλέ όπου τώρα λειτουργεί αναψυκτήριο - καφετέρια.

Περπατώντας γύρω γύρω από τα τείχη του κάστρου διακρίνω ότι υπάρχουν πολλές είσοδοι, ωστόσο ορισμένες μόνο από αυτές είναι σήμερα ανοιχτές. Μπαίνω από την κεντρική πύλη και στρίβω αμέσως αριστερά για να χαθώ μέσα στις πιο παλιές και γραφικές συνοικίες. Περνάω μπροστά από την Εβραϊκή Συναγωγή που εκτός εξαιρέσεων είναι συνήθως κλειστή και την προσοχή μου τραβάει ένα καινούριο ξενοδοχειακό κατάλυμα ακριβώς δίπλα με ροζ χρώμα και πανέμορφα λουλούδια στα παράθυρά του.


Ο άμβωνας (μιμπάρ) στο τζαμί του Ασλάν Πασά.


Μέσα στα γραφικά, λιθόστρωτα καλντερίμια χαζεύω τα παλιά αρχοντικά πολλά από τα οποία έχουν μείνει ακριβώς όπως ήταν επί Τουρκοκρατίας: περνάω από τις οδούς Φιλανθρωπηνών, Ιουστινιανού, Στρατηγοπούλου, Αψαράδων και μπαίνω στην οδό Βυζαντινών, ένα πολύ μικρό δρόμο που με οδηγεί κατ' ευθείαν στην πλατεία Τζούνοβας όπως χαρακτηριστικά την ονόμαζαν οι Καστρινοί (η κυρία Τζούνοβα ήταν μια παλιά αρχόντισσα του κάστρου) όπου παλιά βρισκόταν και η κεντρική βρύση από την οποία έπαιρναν νερό όλοι οι κάτοικοι του κάστρου. Ακριβώς εδώ βρίσκεται και το παραδοσιακό καφενείο «Φίλοιστρον», σε ένα παλιό εβραίικο σπίτι στο οποίο πας συνήθως «συστημένος» αφού υπάρχουν ακόμα και Γιαννιώτες που αγνοούν την ύπαρξή του: ένα ξεχωριστό μέρος όπου μπορεί κάποιος να απολαύσει τον καφέ του ή ακόμα καλύτερα να επιλέξει από μια ποικιλία από βότανα και σπιτικά γλυκά. Ένα «στέκι» ικανό να σε μυήσει στη μαγική ατμόσφαιρα του κάστρου.
Ανηφορίζω προς τα νοτιοανατολικά στη βυζαντινή ακρόπολη του Ιτς Καλέ που σημαίνει εσωτερική ακρόπολη και είναι ακριβώς αυτό: ένα κάστρο μέσα στο κάστρο! Εδώ βρισκόταν ο αρχικός οικισμός της πόλης και ο βυζαντινός που κατάστρεψε ο Αλή Πασάς για να χτίσει το ανάκτορό του το οποίο καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1870 ενώ σήμερα στη θέση του υπάρχει το Βυζαντινό Μουσείο με εκθέματα από την Παλαιοχριστιανική έως και τη Μεταβυζαντινή περίοδο. Δίπλα βρίσκεται το Φετιχιέ Τζαμί που χτίστηκε το 1795 πάνω στα ερείπια ενός παλαιότερου τζαμιού και ακριβώς μπροστά του υπάρχει ο τάφος του Αλή Πασά με ένα περίτεχνο μεταλλικό κιγκλίδωμα ενώ στα αριστερά του υπάρχει το κτίριο της πυριτιδαποθήκης.


Το Ιτς Καλέ (εσωτερική ακρόπολη)


Στο Ιτς Καλέ υπάρχει ακόμη ένα διώροφο κτίριο όπου σήμερα στεγάζονται τα εργαστήρια συντήρησης της 8ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, τα δημόσια λουτρά και το Θησαυροφυλάκιο, κάτω από τον πύργο του Βοημούνδου: εδώ βρίσκεται η Συλλογή Αργυροχοϊας του Βυζαντινού Μουσείου Ιωαννίνων και ακριβώς από πίσω του υπάρχει ο ναός των Αγίων Αναργύρων, ο μοναδικός ναός που σώζεται σήμερα στο κάστρο. Στο πρώτο κτίριο που βλέπει κανείς όπως μπαίνει από την είσοδο, στα αριστερά όπου ήταν παλιά τα μαγειρεία, σήμερα λειτουργεί καφετέρια και είναι η ιδανική επιλογή για να καθίσει κανείς και να απολαύσει το χώρο της παλιάς ακρόπολης με την ησυχία του.
Κατευθύνομαι προς την βορειοανατολική ακρόπολη του κάστρου και αφού περνάω μπροστά από το χαμάμ, την τουρκική βιβλιοθήκη με τους θολωτούς τρούλους και το Σουφαρί Σεράι όπου στεγαζόταν η σχολή Ιππικού του Αλή Πασά σταματάω για λίγο να χαζέψω σε ένα κατάστημα λαϊκής τέχνης που μοιάζει σαν ξεχασμένο από άλλη εποχή. Κάνω μια προσπάθεια να καταπολεμήσω την καταναλωτική μου μανία και συνεχίζω την πορεία μου περνώντας την πύλη της ακρόπολης όπου σήμερα στεγάζεται το Δημοτικό Μουσείο. Προς τα δεξιά υπάρχει η Εστία ενώ αριστερά ξεχωρίζει το κτίριο του ιεροδιδασκαλείου (μεντρεσές): σήμερα στο χώρο αυτό λειτουργεί το Μουσείο του Φώτη Ραπακούση που αποτελείται από μια συλλογή όπλων η επιφάνεια των οποίων είναι καλυμμένη με αντιπροσωπευτικά δείγματα της παραδοσιακής ηπειρωτικής ασημουργίας, τα οποία είχαν χρησιμοποιηθεί κατά την διάρκεια των απελευθερωτικών αγώνων
Ανεβαίνω τα σκαλάκια που με οδηγούν στον εξωτερικό χώρο του Δημοτικού μουσείου από όπου απολαμβάνω μια εκπληκτική, πανοραμική θέα της πόλης και της λίμνης Παμβώτιδας που σου κόβει την ανάσα και χάνομαι για λίγο στις σκέψεις μου…αφού βγάζω τις απαραίτητες φωτογραφίες επισκέπτομαι το Δημοτικό Μουσείο όπου εκτίθενται αντικείμενα της ιστορίας των τριών κοινοτήτων, ελληνικής, εβραϊκής και μουσουλμανικής, οι οποίες συνυπήρξαν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα στο κάστρο και την πόλη των Ιωαννίνων. Το εσωτερικό του κτιρίου αποτελεί αξιόλογο δείγμα Οθωμανικής Τέχνης και με εντυπωσιάζει ιδιαίτερα ο άμβωνας (μιμπάρ) καθώς και ο τρούλος. Στο χώρο της ακρόπολης κάτω από το τζαμί, υπάρχουν επίσης οι φυλακές όπου φυλακίζονταν οι Έλληνες αγωνιστές κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Βγαίνω από το τζαμί του Ασλάν Πασά και την σκέψη μου τριβελίζει ένα δίλημμα: να γυρίσω στο Φίλοιστρον για να απολαύσω ένα ρόφημα ή να βγώ από την πύλη του κάστρου για να κάνω μια βόλτα σε ένα από τα ομορφότερα και πιο αγαπημένα σημεία της πόλης, τον παραλίμνιο δρόμο.