Ανώτατα ΤΕΙ
Απο την ονομασία στην ουσία

Του  ΒΑΣΙΛΗ ΜΠΑΛΑΦΑ*

Αφορμή για τούτο το άρθρο, στάθηκε η πρόσφατη Σύνοδος των Προέδρων που έγινε στην Άρτα και όσα συνέβησαν. Προβληματίστηκα σοβαρά από τη συμπεριφορά της μερίδας των φοιτητών που φρόντισε, την ώρα που ο Υπ. Παιδείας ανακοίνωνε την διεξαγωγή αυτόνομων μεταπτυχιακών στα ΑΤΕΙ, να δημιουργήσει μια αλγεινή εικόνα σχετικά με τον τρόπο διεκδίκησης αιτημάτων και με το περιεχόμενο αυτών. Έμεινα άναυδος από τον τρόπο με τον οποίο μιλούσε η «αντιπροσωπεία» στον Υπουργό, στον μοναδικό Υπ.Παιδείας που συνομιλεί δημοσίως με εκείνους που διαμαρτύρονται και ο κος Στυλιανίδης δεν το έκανε πρώτη φορά αυτό στην Άρτα. Έχοντας ιδία γνώση, πρέπει να πω ότι αναφερόμαστε σε έναν άνθρωπο του διαλόγου, της άμεσης επαφής με τα προβλήματα και όχι της απλής άσκησης εξουσίας. Οι σπουδαστές έχουν να κερδίσουν συζητώντας θεσμικά μαζί του και βάζοντας δύο γραμμές στη σειρά, παρά κραυγάζοντας σαν πρωτόγονοι. Στις σχολές υπάρχει δημοκρατία, εκλέγονται αντιπρόσωποι, Δ.Σ., θεσμικά όργανα. Ο μη σεβασμός προς αυτά συνιστά κίνδυνο για τη δημοκρατία και για την εικόνα που δείχνει η φοιτητική κοινότητα.
Τα παραπάνω συνιστούν ίσως υποκειμενική άποψη, την οποία θέτω στην κρίση σας. Καταθέτω τη δική μου θέση και πρέπει επειγόντως όσοι ενδιαφέρονται πραγματικά για τα ΑΤΕΙ να αποκρυσταλλώσουν τη δική τους. Με ρευστές θέσεις διάλογος δεν γίνεται και αυτός που τις πρεσβεύει χάνει την αξιοπιστία του.
Στις 4/11 ο Υπ. Παιδείας επισκέφθηκε την Κόρινθο. Στη σύντομη συνάντηση που είχα μαζί του στο γραφείο του Νομάρχη δεν θα μπορούσα να ξεχάσω τη διαδρομή μου στη σπουδαστική κοινότητα του ΑΤΕΙ Ηπείρου, στο Τμήμα Τηλεπληροφορικής και Διοίκησης. Του έθεσα το μείζον θέμα των επαγγελματικών δικαιωμάτων, που θεωρώ ότι αποτελεί το κλειδί για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, για την εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσα στο περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο περιβάλλον που θα δημιουργηθεί μετά την αναθεώρηση του Άρθρου 16. Δεν μπορούμε πια να «στρουθοκαμηλίζουμε». Το ευρωπαϊκό περιβάλλον υφίσταται γύρω μας και εμείς επιμένουμε στη μη επίλυση ενός προβλήματος που σε καμία άλλη χώρα δεν προέκυψε. Η μεταρρύθμιση αυτόν ακριβώς το σκοπό έχει. Την αναβάθμιση της ελληνικής εκπαίδευσης μέσα σ’ ένα περιβάλλον που εξ ορισμού θα της δώσει νέα ώθηση για ουσιαστική βελτίωση. Όσοι δεν καταλαβαίνουν το νόημά της, ας ανατρέξουν στις χιλιάδες Ελλήνων που σπουδάζουν στο εξωτερικό, στο εντυπωσιακό σύγχρονο κύμα μετανάστευσης που καταφέραμε να δημιουργήσουμε μέσα σε συνθήκες ευημερίας και ανάπτυξης.
Το ζητούμενο όμως δεν βρίσκεται εκεί. Βρίσκεται σ’ αυτό που τεχνηέντως κάποιοι επιμένουν να αγνοούν ως γεγονός. Έλληνες που σπουδάζουν στο εξωτερικό επιστρέφουν στην Ελλάδα και τα επαγγελματικά τους δικαιώματα εξασφαλίζονται από την κοινοτική νομοθεσία. Εμείς τι κάνουμε; Προσπαθούμε ακόμα δυστυχώς να συνειδητοποιήσουμε αυτό που εδώ και πολλά χρόνια συμβαίνει γύρω μας.Το ζήτημα είναι τι επιθυμούμε, με ποιόν τρόπο η Κυβέρνηση πραγματώνει το όραμα όσων σπούδασαν στα ΑΤΕΙ. Όταν το 2001 με το νόμο 2916/ΦΕΚ 114/11-6-2001, τα ΤΕΙ εντάχθηκαν στην ανώτατη εκπαίδευση, πολλοί επιφυλάχθηκαν (μεταξύ των και ο γράφων) για την ουσιαστική σημασία αυτής της κίνησης. Θα αναφερθώ συγκεκριμένα σε γεγονότα που αφορούν στο Τ.Τ.Δ. της Άρτας. Εκείνη την εποχή στα περισσότερα ΤΕΙ η ενστικτώδης αντίδραση ήταν να αλλαχτούν οι ταμπέλες στα κτήρια και στους δρόμους. Από ουσία μηδέν και αυτό το μηδέν εμφανίστηκε ηχηρά στη ζωή μας, όταν παίρνοντας τα πτυχία μας (σημειώνω ότι κατέχω το υπ’ αριθμ. 1 πτυχίο του ΤΤΔ) αναζητήσαμε την τύχη μας στην αγορά εργασίας. Το πρώτο σοκ ήρθε τότε με την προκήρυξη του Ο.Τ.Ε. για πρόσληψη Τεχνολόγων Τηλεπικοινωνιών και Πληροφορικής στην οποία οι απόφοιτοι του ΤΤΔ απορρίφθηκαν γιατί «δεν προβλεπόταν ο τίτλος σπουδών τους». Δεν συζητώ για δημόσιο τομέα καν, δεν υπήρχαμε στο Προσοντολόγιο. Πάλι καλά που ήμασταν «Ανώτατοι» δηλαδή … !
Το 2003, με το Π.Δ. 347/ΦΕΚ 315/31-12-2003 που τροποποιούσε το Π.Δ. 50/2001, το Τ.Τ.Δ. εντάσσεται στο ΤΕ Πληροφορικής του δημοσίου, έχοντας ήδη ορκίσει τους πρώτους αποφοίτους του στις αρχές του 2003. Η συμμετοχή των πρώτων αποφοίτων του ΤΤΔ στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ εντοπίζεται γύρω στον Απρίλιο του 2004, αφού μεσολάβησαν εκλογές και αφού είχαν χαθεί πολλοί διαγωνισμοί που «έτρεχαν» πριν. Η Κυβέρνηση αλλάζει και στο προσκήνιο έρχονται οι προσλήψεις καθηγητών Πληροφορικής ΠΕ20 στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τον Αύγουστο του 2004 με επιστολή μου (διαθέσιμη σε όποιον τη ζητήσει) προς την Υπ.Παιδείας κα Γιαννάκου, γνωστοποιώ το πρόβλημα της μη ένταξής μας στο ΠΕ20 και της γενικότερης απαξίωσης της θεσμικής ανωτατοποίησης των ΤΕΙ της χώρας. Γνωρίζω ότι και πολλοί άλλοι εκείνη την εποχή προσπάθησαν να «σπρώξουν» το ζήτημα. Το αποτέλεσμα ήταν άμεσο, εκδίδεται το Π.Δ. 268/ΦΕΚ 268/28-12-2004. Οι πτυχιούχοι του ΤΤΔ συμμετέχουν στο διαγωνισμό ή προσλαμβάνονται ως ωρομίσθιοι και αναπληρωτές στα σχολεία, συμμετέχουν στους πίνακες και διεκδικούν τη μονιμοποίησή τους. Ένα μεγάλο βήμα προς την κατοχύρωση των αποφοίτων του ΤΤΔ είχε συντελεστεί. Ήταν αυτό όμως ανωτατοποίηση ; Όχι. Ήταν απλώς η ρύθμιση μιας εκκρεμότητας που μας βασάνιζε στο πλαίσιο της αναρχίας που επικρατούσε στα επαγγελματικά δικαιώματα των ΤΕΙ.  Συχνά όμως ότι ικανοποιεί ένα μέρος αποφοίτων, δυσαρεστεί κάποιους άλλους, οι οποίοι «εργολαβικά» απαιτούσαν να έχουν μόνο αυτοί δικαίωμα συμμετοχής στο ΠΕ20. Ο πόλεμος είχε ήδη ξεκινήσει, όμως η τότε Υπ.Παιδείας, όπως απέδειξε περίτρανα, πέρα από το προσωπικό ή κομματικό συμφέρον, τοποθετούσε το συμφέρον χιλιάδων παιδιών που βρίσκονταν στον «αέρα». Κάποιους ακόμα και τότε τους απασχολούσε δυστυχώς αποκλειστικά η ανατροπή του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας !
Μετά από λίγο καιρό και αφού οι απόφοιτοι του ΤΤΔ είχαν ήδη διοριστεί σε θέσεις καθηγητών Πληροφορικής στη Β’θμια εκπαίδευση, ξεκίνησε μια ανεξήγητη «ανακατωσούρα» σχετικά με μια προσφυγή που είχε κατατεθεί εναντίον του Π.Δ. 268. Κάποιοι κατάφεραν να πείσουν αρκετά παιδιά ότι για πρώτη φορά στην ιστορία, θα είχαμε απολύσεις καθηγητών με το πρόσχημα μιας πιθανής κατάρρευσης του Π.Δ.268. Και τα κατάφεραν. Ολόκληρες οικογένειες αναστατώθηκαν για ένα θέμα που τελικά ποτέ δεν μπορούσε να έχει λογική βάση. Πράγματι τον Ιούνιο του 2007 με το νόμο 3577/2007 το θέμα λήγει οριστικά και αμετάκλητα. Το ΤΤΔ εντάσσεται στο ΠΕ20 νομοθετικά, με ισχύ από 1/1/2005 καλύπτοντας κάθε περίπτωση. Τα αντανακλαστικά του Υπουργείου για άλλη μια φορά αποδεικνύονται άριστα και το ΤΤΔ δεν πριμοδοτείται, απλά κατακτά αυτό που του άξιζε. Είναι αυτό όμως ανωτατοποίηση ; Όχι. Ήταν απλώς η ρύθμιση άλλης μιας εκκρεμότητας …
Η απόδειξη ότι η πολιτεία κινείται για πρώτη φορά προς την ουσιαστικοποίηση της ανωτατοποίησης, ήρθε από την Άρτα πριν λίγες ημέρες, όταν ο Υπ.Παιδείας ανακοίνωνε την διεξαγωγή αυτόνομων μεταπτυχιακών στα ΑΤΕΙ. Αυτό σημαίνει ανωτατοποίηση. Είναι ένας από τους βασικότερους άξονες για ένα πραγματικά ανώτατο ΤΕΙ. Μετά από δεκαετίες που σχολές δημιουργούνταν άναρχα σε όλη τη χώρα, που απόφοιτοι τμημάτων αναζητούσαν σε βεβαιώσεις Γραμματειών το δικαίωμά τους να επαγγέλλονται αυτό που σπούδασαν, που μαθήματα γίνονταν σε κτίρια προκάτ, που τα ένσημα του ΙΚΑ αδυνατούσαν να αποδείξουν προϋπηρεσία επί του αντικειμένου, όλα τα παραπάνω συντέλεσαν στο να βρουν τα ΑΤΕΙ τη θέση τους στην κοινωνία, στο να μπορούν οι απόφοιτοι του ΤΤΔ να είναι περήφανοι και να διαφημίζουν το τμήμα στην αγορά εργασίας.
Σαφώς, πολλά πρέπει ακόμα να αλλάξουν, όμως τώρα παρά ποτέ διαφαίνεται ότι είναι η μεγάλη ευκαιρία για κάποια τυπικά θέματα. Η αναθεώρηση του άρθρου 16 περνά μέσα από την ισχυροποίηση της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Δεν γίνεται απόφοιτος που έρχεται από την αλλοδαπή να έχει κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα στην Ελλάδα και ο απόφοιτος της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης να μην είναι καλυμμένος. Ο κος Στυλιανίδης το γνωρίζει καλά και για το λόγο αυτό, αυτή την περίοδο προχωρά στην έκδοση επαγγελματικών δικαιωμάτων για τα ΑΕΙ και τα ΑΤΕΙ της χώρας στο χώρο της Πληροφορικής. Η ευκαιρία είναι τεράστια αν αναλογιστούμε ότι έχουμε να κάνουμε με έναν άνθρωπο προσανατολισμένο στο συμφέρον των πολλών. Σε μια τέτοια συνολική ρύθμιση θα υπάρξουν και ισορροπίες, σύνθεση, διάλογος. Με δεδομένη όλη την πρόοδο που περιέγραψα παραπάνω, διάλογος με κραυγές δε μπορεί να γίνει, ούτε με ανθρώπους που «δεν αλλάζουν με τίποτα την κασέτα». Οι παρεμβάσεις πρέπει να είναι θεσμικές γιατί μόνο τότε έχουν αποτέλεσμα, πρέπει να είναι συναινετικές με στόχο τη λύση και όχι την παράλυση.
Η ουσιαστική ανωτατοποίηση των ΤΕΙ είναι απαίτηση και δικαίωμα, και θα πρέπει να έχει αντίκτυπο και στην αμοιβή. Να έχει αντίκτυπο στη χρηματοδότηση των σχολών, στη βελτίωση των εγκαταστάσεων, στη διεξαγωγή έρευνας, στην ανύψωση του εκπαιδευτικού επιπέδου. Το τελευταίο δεν νομοθετείται και δεν επιβάλλεται. Δημιουργείται μέσα στην εκπαιδευτική κοινότητα, από τους καθηγητές, τους σπουδαστές, από το όνειρο που έχουν για τη ζωή τους μετά την αποφοίτηση. Ανωτατοποίηση σημαίνει και βελτίωση του σπουδαστή, δίψα για μόρφωση, που μόνο με ανοιχτές σχολές μπορούν να έχουν πραγματικό νόημα.
Εκείνοι που αντιδρούν μάλλον φοβούνται τον ανταγωνισμό και δεν πιστεύουν στις δυνάμεις τους. Οι απόφοιτοι του ΤΤΔ μέχρι σήμερα στην αγορά εργασίας έχουν σταθεί περήφανα, έχουν κερδίσει την εκτίμηση του κλάδου τους, έχουν συμβάλει στην αναβάθμιση των ΤΕΙ. Εκείνοι που αντιδρούν και θέλουν να κρατήσουν την Παιδεία πίσω είναι εκείνοι που πιστεύουν ιδεολογικά στην ισοπέδωση της ατομικότητας, στην κατατρόπωση της ικανότητας, στην εξάλειψη της δεξιότητας που τελικά οδηγούν στην ανάδειξη της κάστας, στη δημιουργία της νομενκλατούρας. Θα τους ακολουθήσεις;

 * Ο Βασίλης Μπαλάφας
είναι καθηγητής Πληροφορικής
& υπεύθυνος Πληροφοριακών Συστημάτων.
στο Ταμείο Συντάξεων Προσωπικού  ΗΣΑΠ,

Email : vasileios@balafas.gr   Webpage: www.balafas.gr