Ούτε ΠΑΣΟΚ, ούτε ΝΔ

Του Γιώργου Χ. Παπασωτηρίου *

Πυρόπληκτοι σήμερα, άνεργοι αύριο. Ξέρουν πως δεν έχουν ελπίδα, δεν έχουν παρόν, δεν έχουν μέλλον. Αύριο θα τους λησμονήσουν. «Δεν έχουμε πια όνειρα» λένε. Η αξιοπρέπειά τους μετεωρίζεται στην άκρη του ματιού, κάνει μια απελπισμένη προσπάθεια να κρατηθεί κι ύστερα πέφτει. Πυρόπληκτος και περήφανος, όπως άνεργος και αξιοπρεπής, το μίγμα που σκοτώνει. Το νέο καταραμένο απόθεμα. Το βλέμμα τους αγριεύει, όταν τους «συμπαρίστανται» εκείνοι που περιφέρονται φορώντας το λευκασμένο, φριχτό γέλιο του ηλίθιου, του ανήξερου, του πολιτικάντη, του επαγγελματία υποσχεσίτη, του ψηφοθηρευτή, του παραχαράκτη ελπίδων.
Πλειοδοσία προσφορών, ειδυλλιακές εικόνες μιας ψηφιακής πλην κατακαμένης Ελλάδας, ενθουσιαστική συμμετοχή των πολιτών κατά το ρωμαϊκό πρότυπο, ατμόσφαιρα Κολοσσαίου,υποσχέσεις ευτυχίας, ευημερίας και ονείρου, ό,τι ακριβώς απαιτεί η λειτουργία μιας σύγχρονης πολιτικής υπεραγοράς. Η οργάνωση των εκδηλώσεων, των εικόνων, των προγραμμάτων-προσφορών, των υποσχέσεων και των παροχών δομείται με τέτοιο τρόπο ώστε να συνιστά μία συλλογή, ένα «υπερ-αντικείμενο» από το οποίο ο καθένας έχει τη δυνατότητα με την ψήφο-πιστωτική (ή καλύτερα με την ψήφο-κουπόνι) να πάρει το κομμάτι του, ένα μέρος από το όλον του «παραδείσου» και της ουτοπίας, ένα τεμάχιο του μικροαστικού «ευ ζην», πιο κυνικά μια διευθέτηση επιχορήγησης ή μια θέση εργασίας στο Δημόσιο. Η πολιτική διαδικασία αντί να είναι μία επιδίωξη της αλήθειας, έχει καταστεί ένας διαγωνισμός ψευδών, γλωσσικών παιγνίων και ρητορικών διαξιφισμών, μία «αγωνιστική ρητορική».
Ο μετωνυμικός επαναληπτικός λόγος των ρητόρων αντί για την ουσία (το πραγματικό μενού) προσπαθεί να δημιουργήσει μια νέα ατμόσφαιρα, μια μετα-αφήγηση, μια πολιτική φαντασίωση ελπίδας (όπως όταν περιμένει κανείς το λόττο) μέσω μιας ανεξάντλητης, θεαματικής σπατάλης ύφους και εικόνων και εφέ. Όλα συνδυάζονται συστηματικά στη θεμελιώδη έννοια της «ατμόσφαιρας», όπου ο πολιτικός λόγος «πολιτισμοποιείται» αποκτώντας παιγνιώδη υπόσταση, μια άσκηση στυλ, θεατρικών ρόλων και περφόρμανς.
Ο μαγεμένος πολίτης - κομπάρσος - πελάτης - θεατής, εισπράττοντας έναν ολόκληρο εξοπλισμό προσομοιωτικών πολιτικών στοιχείων, θα βιώσει για τρεις εβδομάδες την παντοδυναμία του, τη μεγάληυπόσχεση για μια καλύτερη ζωή. Αυτή θα είναι η στιγμή του, η στιγμή της δήθεν πραγματοποιημένης δημοκρατικής ουτοπίας. Μέσα στο όργιο εικόνων και υποσχέσεων ο πολίτης χάνεται ηδονικά (και ψυχοθεραπευτικά), χάνοντας όμως και το μείζον πρόβλημα της σχέσης οικονομίας και πολιτικής («πολιτικό χρήμα»), την επικυριαρχία της πρώτης επί της δεύτερης, καθώς και τη σχέση μεταξύ τοπικού (της χώρας) και της παγκοσμιοποίησης. Η πολιτική διαδικασία όταν προσλαμβάνει τη μορφή παραγόμενου προς κατανάλωση πολιτικού προϊόντος (θέαμα), τότε οδηγεί στην εμπορευματοποιημένη δημοκρατία, όπου η πολιτική καθίσταται κενή περιεχομένου και χυδαία, μια γκροτέσκα παράσταση με στόχο την πώληση-νίκη.
Με άλλα λόγια η δημοκρατία ακυρώνεται και δεν έχουμε παρά μία ολιγαρχία, αφού οι εκλογές είναι μία υπόθεση των ολίγων, των οικονομικά ισχυρών, αυτών που σύμφωνα με τον Λέστερ Θόροου αγοράζουν τις ψήφους των φτωχών. Μέσα σ' αυτήν την ομίχλη αποκρύπτεται το γεγονός ότι το αίτημα για περισσότερη πολιτική δημοκρατία και ανάπτυξη, για αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου και κοινωνική δικαιοσύνη, χωρίς τη χειραφέτηση της πολιτικής από την οικονομικά συμφέροντα, και χωρίς την παγκόσμια παράμετρο, χωρίς την αναφορά στο ασφυκτικό νεοφιλελεύθερο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ελλιπής και λανθασμένη, αν δεν είναι παραπλανητική.
Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ δεν έχουν καμία διαφορά στον τρόπο που προσεγγίζουν την παγκοσμιοποίηση και την ΕΕ, καμία διαφορά σχετικά με την εξάρτηση της πολιτικής από τη «διαπλοκή», γι' αυτό επί της πολιτικής ουσίας ταυτίζονται και για τούτο επιχειρούν να διαφοροποιηθούν μόνο σε δευτερεύοντα ζητήματα, όπως είναι η διαχείριση της εξουσίας και η ηθική (βλέπε διαφθορά). Μόνο που η αντιμετώπιση της διαφθοράς χωρίς τον εκδημοκρατισμό της οικονομίας σε τοπικό και, κυρίως, σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι κούφια. Τ
ο παιγνίδι δεν παίζεται εδώ. Ή μάλλον δεν παίζεται μόνο εδώ, δεν παίζεται ούτε στους «κίτρινους φακέλους» ούτε στα ομόλογα, παίζεται παντού, παίζεται στο γήπεδο της λεγόμενης κοινωνίας του ρίσκου, όπου στη διακινδύνευση συμπεριλαμβάνεται και η διαφθορά. Όσοι κάνουν σημαία τους τη διαφθορά (χθες η ΝΔ, σήμερα το ΠΑΣΟΚ) συγκαλύπτουν το γεγονός ότι το φαινόμενο είναι εγγενές στον «καπιταλισμό-καζίνο», είναι εγγεγραμμένο στο DNA της εικονικής οικονομίας του τζόγου και της αντίστοιχης κανιβαλικής κοινωνίας.

* Ο ΓIΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ
είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας